Oświetlenie świąteczne – jak je bezpiecznie zrealizować?

Lampki choinkowe

Podstawową ozdobą świąteczną, znajdującą się w każdym domu, jest choinka. Tradycyjne drzewko bez właściwej oprawy świetlnej nie może dziś istnieć. Blasku dodają mu lampki choinkowe. Są z nami od lat. Niestety, także od lat potrafią przysporzyć sporo problemów. Żeby ich uniknąć, przyozdabianie choinki zaczynamy od założenia oświetlenia świątecznego. Wyjmując z szafy stare komplety oświetleniowe, należy sprawdzić, czy działają prawidłowo. Nieprawidłowo działające ozdoby mogą bowiem spowodować pożar lub narazić na porażenie prądem domowników. Dlatego komplet przed rozwieszeniem starannie rozwijamy, kontrolując, czy izolacja przewodów nie jest przerwana. Następnie rozwinięty łańcuch podłączamy do zabezpieczonej prawidłowo instalacji i przeglądamy świecące lampki choinkowe. Jeżeli wszystko świeci sprawnie, możemy przejść do rozwieszania lampek na drzewku. Jeżeli jednak zauważymy jakąkolwiek nieprawidłowość, kompletu takiego nie rozwieszamy.

Jak naprawić lampki choinkowe?

Należy bezwzględnie unikać naprawiania we własnym zakresie niesprawnych lampek choinkowych, ponieważ zestawy są wykonane jako produkt jednorazowy i nie nadają się do samodzielnego naprawiania. Komplet niesprawny należy wyrzucić do odpadów znakowanych jako elektrośmieci lub też oddać do punktu zbiórki elektroodpadów, którą możemy znaleźć np. w supermarkecie.

RADA:
Starsze łańcuchy świetlne wyposażone są w źródła żarowe. Ich zastosowanie jest kłopotliwe, ponieważ żarówka rozgrzewa się do bardzo wysokiej temperatury. Ozdoby tego typu często ulegają awarii. Zdecydowanie lepszym pomysłem jest zakup nowych lampek opartych na technologii LED. Pobierają one mniej energii, nie nagrzewają się do niebezpiecznej temperatury i są zasilane niskim, bezpiecznym napięciem.

Jak sprawdzić lampki choinkowe i wybrać bezpieczne?

Przy zakupie lampek choinkowych łatwo się pogubić.  Liczba typów i rodzajów łańcuchów świetlnych LED potrafi przyprawić o zawrót głowy. Różne kolory, barwy, kształty, lampki migoczą, rozjaśniają się i ciemnieją – wszystko jest wprost olśniewające. Jednak nie można tracić głowy i podczas zakupu należy w pierwszej kolejności zadbać o bezpieczeństwo. Unikamy ozdób z niepewnych źródeł – na targowiskach, bazarach oraz na aukcjach internetowych nieznanych handlowców. Przed zakupem w pierwszej kolejności sprawdzamy, czy wybrany przez nas komplet posiada znak CE. Sprawdzamy także dane importera wprowadzającego produkt na rynek. Jest on odpowiedzialny za zgodność produktu z europejskimi normami. Taki zabieg jednak nie wystarczy. W kolejnym kroku oceniamy jakość wykonania ozdoby oraz zgodność lampek świątecznych z naszymi oczekiwaniami. Jeżeli lampki świąteczne mają trafić na zewnątrz, powinny być wykonane w sposób zapewniający im szczelność. Na opakowaniu wskazane jest to oznaczeniem IP65. Oglądając ozdobę, powinniśmy zwrócić uwagę na uszczelnienie lampek oraz łączeń przewodów. Rozwiązań jest wiele, ale najpopularniejsze to nakrętki z uszczelką oraz zalewa silikonowa. Następnie przyglądamy się zasilaczowi. Jego konstrukcja powinna zapewniać właściwy zapas mocy. Jeżeli lampki pracują na dworze, także zasilacz powinien być hermetyczny. Na obudowie zasilacza często wskazany jest także jego zakres temperaturowy pracy. Zakupiony produkt powinien dobrze sobie radzić w niskich temperaturach panujących zimą na dworze.

Bardzo istotnym szczegółem, często pomijanym podczas zakupu lampek choinkowych, jest ustalenie, czy nasz łańcuch składać się będzie z jednego, czy też większej  liczby kompletów oświetleniowych. Często właściwe rozmieszczenie lampek wymaga zastosowania dwóch kompletów lampek połączonych ze sobą. I tu powstaje problem łączenia ze sobą poszczególnych kompletów, ponieważ zestawy posiadają różne konstrukcje zasilaczy, nieraz niemożliwych do zamontowania we wtyczce poprzedniego zestawu. W takim przypadku kupując komplet, powinniśmy sprawdzić, czy umożliwia on przedłużenie i prawidłowe połączenie z pozostałymi kompletami. Bardzo ważne w tym przypadku jest także sprawdzenie, z ilu kompletów połączonych ze sobą może maksymalnie składać się nasz łańcuch świetlny. Informację tę często można znaleźć na opakowaniu. Można także skontaktować się z importerem lub producentem ozdób. Nie wolno przekraczać maksymalnej długości łańcucha, ponieważ może to spowodować przepalenie przewodów przyłączeniowych.

Montaż lampek zewnętrznych

Podobnie jak w przypadku lampek choinkowych rozwieszanych na domowym drzewku, przed rozpoczęciem prac z oświetleniem świątecznym zewnętrznym w pierwszej kolejności sprawdzamy w domu działanie lampek. W tym celu należy je rozłożyć i dokładnie skontrolować jakość przewodów oraz samych źródeł światła. Wszelkie uszkodzenia izolacji przewodu lub uszkodzenia lampki powinny nas skłaniać do wymiany kompletu na nowy. Nie zaleca się samodzielnej naprawy łańcucha. Jeżeli wszystko działa poprawnie, możemy przystąpić do wyboru miejsca instalacji. Należy unikać miejsc, w których gromadzi się woda, takich jak na przykład wewnętrzna strona rynny lub rury spustowe. Oświetlenie nie może być także montowane zbyt nisko – w przypadku intensywnych opadów śniegu nasze lampki mogą znaleźć się pod jego powierzchnią. Przewody przyłączeniowe ozdób nie mogą ulec uszkodzeniu. Dlatego lampek nie mocujemy na ostrych powierzchniach, np. wzdłuż metalowych okuć dachu. Wybrane miejsce montażu powinno także zapewniać możliwość stabilnego i odpornego na wiatr mocowania. Następnie przechodzimy do prac właściwych. Rozwieszanie ozdób wykonujemy w pogodny dzień, zapewniający dobrą widoczność dla miejsca montażu. Lampki mocujemy zawsze odcięte od zasilania. Uważamy, by nie uszkodzić izolacji przewodów zasilających. Prace montażowe na wysokości wykonujemy z pomocnikiem. Asekuruje on podczas prac drabinę, pomaga przy mocowaniu ozdób i dba, by łańcuch się nie zaplątał. Do przytwierdzenia lampek można wykorzystać plastikowe haczyki. Mocowane są one do wystających elementów architektonicznych lub też gałęzi drzew. Istnieją także odmiany pozwalające na przytwierdzenie haczyka zszywkami wbitymi w podbitkę lub styropian. W takim przypadku najpierw rozmieszczamy haczyki, a dopiero potem mocujemy do nich oświetlenie. Unikniemy błędu polegającego na uszkodzeniu izolacji przewodu ozdoby przez zszywkę. Dostępne są także wersje posiadające taśmę samoprzylepną, jednak ich zastosowanie możliwe jest wyłącznie w przypadku gładkich powierzchni nienarażonych na silne podmuchy wiatru. Gotowe zestawy mocujące to dobre rozwiązanie, ułatwiające sprawne rozmieszczenie ozdób.

Girlandy oświetleniowe

Bardzo urokliwe i nastrojowe oświetlenie dają girlandy oświetleniowe. Dodatkowo mogą one idealnie sprawdzać się przez cały rok. Przy zakupie girlandy należy jednak zwrócić uwagę na kilka jej parametrów. Po pierwsze, jeżeli girlanda oświetleniowa ma zostać rozwieszona na zewnątrz budynku, to należy wybrać produkt o właściwym stopniu ochrony. Najlepiej poradzą sobie oprawy o IP65. Jeżeli girlanda znajdować się będzie pod zadaszeniem, klasa szczelności dopuszczalna to IP44. Następnie, podobnie jak w przypadku łańcuchów choinkowych, ustalamy długość ozdoby. Zakupiony przez nas zestaw powinien posiadać możliwość przedłużenia do wymaganej długości. Łatwo można to zweryfikować, sprawdzając grubość przewodów przyłączeniowych. Ponieważ girlanda kupowana jest bez źródeł światła, to przy jej zakupie należy sprawdzić maksymalną dopuszczalną moc wkręconych źródeł światła przy założeniu maksymalnej długości łańcucha świetlnego. Następnie wybieramy źródła światła, których moc nie przekroczy maksymalnej dopuszczalnej w przypadku pełnego łańcucha.

Montaż girlandy rozpoczynamy od wyboru miejsca. Należy przy tym unikać miejsc gromadzenia się wody, a także miejsc narażonych na silne podmuchy wiatru. Żarówki girlandy nie powinny też stykać się z materiałami łatwopalnymi. Po wybraniu właściwego miejsca przytwierdzamy elementy mocowania girlandy. Jeżeli girlanda mocowana jest przy podbitce, warto skorzystać z gotowych plastikowych mocowań przytwierdzanych poprzez wkręty do drewna lub styropianu. Jeżeli girlanda ma być rozwieszona pomiędzy fasadą domu a np. altaną, to warto rozważyć zastosowanie dodatkowej linki nośnej. Jej zastosowanie zalecane jest wszędzie tam, gdzie istnieje ryzyko uszkodzenia oświetlenia przez silniejsze podmuchy wiatru. Linkę stalową nośną rozpinamy i napinamy wówczas pomiędzy dwoma hakami mocno przytwierdzonymi. Następnie do linki przytwierdzamy przewód girlandy oświetleniowej za pomocą plastikowych opasek mocujących.

Zasilanie oraz sterowanie oświetleniem świątecznym

Osobnym zagadnieniem jest zapewnienie właściwego zasilania oraz sterowania dla oświetlenia świątecznego. Jeżeli na etapie projektowania instalacji elektrycznej nie przewidziano wyodrębnionego obwodu, można skorzystać z jednego z gniazd zewnętrznych i zasilić nim niewielką skrzynkę z automatyką. Ważne, by obwód był właściwie zabezpieczony poprzez wyłącznik różnicowoprądowy oraz wyłącznik nadprądowy z członem zwarciowym. Instalacja powinna także posiadać aktualne, powtarzane co pięć lat, badania techniczne. Wewnątrz hermetycznej skrzynki warto umieścić programator czasowy, którego zadaniem będzie automatyczne uruchomienie oświetlenia o zachodzie słońca, a także wyłączenie o świcie. Dobrze także, by programator wyposażony był w przerwę nocną. Umożliwi to wyłączenie oświetlenia w czasie nocy na kilka godzin i ponowne uruchomienie jeszcze przed świtem. Do sterowania oświetleniem choinkowym w domu warto zastosować wyłącznik nożny kontrolowany przez aplikację mobilną typu PNW-01. Urządzenie produkowane jest przez firmę ZAMEL i kompatybilne z serią urządzeń SUPLA. Za pomocą wyłącznika można w łatwy sposób załączyć i wyłączyć oświetlenie choinkowe. Wystarczy nacisnąć przycisk znajdujący się na PNW-01 lub też skorzystać z aplikacji mobilnej.

https://youtu.be/p20jzIwrIe0

Podsumowanie

1.    Ważne, by montowane ozdoby świetlne były sprawne i nie posiadały uszkodzeń mechanicznych  ani elektrycznych.

2.    Oświetlenie choinkowe żarowe generuje bardzo wysokie temperatury, co może zwiększać ryzyko pożaru. Warto zatem przemyśleć wymianę starych łańcuchów na nowe, wykonane w technologii LED.

3.    Przy zakupie nowych łańcuchów świetlnych trzeba zwrócić uwagę na oznakowanie CE oraz zgodność produktu z normami. Warto także sprawdzić importera wprowadzającego na rynek.

4.    W przypadku jakichkolwiek pytań dotyczących produktu należy kontaktować się z importerem.

5.    Oświetlenie przeznaczone do montażu na zewnątrz powinno posiadać IP65.

6.    Łańcuch lub girlandę przed montażem rozkładamy i dokładnie sprawdzamy, czy nie posiada uszkodzeń izolacji przewodów.

7.    Dokładnie planujemy rozmieszczenie oświetlenia. Należy unikać miejsc gromadzenia się wody oraz miejsc narażonych na silny wiatr. Girland i ozdób świetlnych nie wieszamy przy ostrych zakończeniach dachów i podbitek, ponieważ mogą one uszkodzić izolację przewodów przyłączeniowych.

8.    Montaż do elewacji lub podbitki ułatwiają uchwyty montażowe.

9.    Jeżeli girlanda świetlna rozpinana jest pomiędzy dwoma znacznie oddalonymi punktami, warto skorzystać z linki montażowej i girlandę przytwierdzić do niej za pomocą opasek montażowych.

10.    Wszelkie prace wykonujemy w parze, w pogodny dzień zapewniający dobrą widoczność. Podczas prac należy uważać, by nie uszkodzić izolacji przewodów.

11.    Wszelkie prace wykonujemy bez napięcia.

12.    Oświetlenie podłączamy do gniazda zabezpieczonego wyłącznikiem różnicowoprądowym.

13.    Warto zadbać o odpowiednie sterowanie oświetleniem. Do tego celu można wykorzystać programator czasowy lub astronomiczny. Idealnie sprawdzą się także elementy sterowania radiowego lub poprzez Wi-Fi.