Rozmowy na temat budowy elektrowni jądrowych w Polsce trwają od kilkudziesięciu lat. Jednak w cieniu tych dyskusji, od 1974 roku działa jedyny w Polsce reaktor jądrowy – Maria. Jego budowę rozpoczęto 54 lata temu, 16 czerwca 1970 roku.
Radziecka inwestycja liczona w milionach dolarów
Początki polskiej energetyki jądrowej sięgają lat 50. XX wieku, kiedy to podjęto decyzję o budowie reaktora jądrowego Ewa. Inwestycja była możliwa dzięki ustaleniom Pierwszej Konferencji Genewskiej w 1955 roku, poświęconej pokojowemu zastosowaniu energii jądrowej. Wtedy to ZSRR zaoferował sprzedaż swoich badawczych reaktorów krajom sąsiednim. Umowę podpisano z Polską, Bułgarią, Czechosłowacją, NRD, Rumunią i Węgrami. Budowa rozpoczęła się w 1956 roku w Świerku koło Otwocka.
Reaktor Ewa, pierwszy w Polsce eksperymentalny, wodny reaktor atomowy, został uruchomiony i przekazany do eksploatacji 14 czerwca 1958 roku. Radziecka konstrukcja reaktora zakładała uzyskanie mocy cieplnej 2 MW, a jego rdzeń umieszczony był w aluminiowym zbiorniku wypełnionym wodą chłodzącą. Działał bezawaryjnie do 24 lutego 1995 roku, kiedy to ze względu na zużycie poszczególnych elementów i materiałów, podjęto decyzję o jego wyłączeniu.
Budowa reaktora Maria
Doświadczenia zdobyte przy budowie i eksploatacji reaktora Ewa umożliwiły wybudowanie pierwszego reaktora konstrukcji polskiej. Budowa reaktora jądrowego Maria rozpoczęła się 16 czerwca 1970 roku, a uruchomiony został 18 grudnia 1974 roku w ówczesnym Instytucie Badań Jądrowych (IBJ) w Świerku pod Warszawą. Ostatecznie zdecydowano się na reaktor z paliwem zamkniętym w kanałach paliwowych z osobnym obiegiem chłodzenia. Takie rozwiązanie pozwoliło na zwiększenie obciążeń cieplnych i strumieni neutronów, a także zwiększyło bezpieczeństwo. Reaktor ten, o mocy 30 MW, został oddany do eksploatacji w grudniu 1974 roku i działa do dziś.
Zastosowanie reaktora Maria
Reaktor Maria wykorzystywany jest m.in. do produkcji radioizotopów stosowanych w medycynie oraz do badań materiałowych i technologicznych. Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) informuje, że reaktor Maria produkuje 30 proc. światowego zasobu jodu 131. Naświetlane są również tarcze uranowe, z których odzyskuje się molibden, będący półproduktem do produkcji 90 proc. wszelkiego rodzaju radiofarmaceutyków.
Reaktor Maria posiada zezwolenie na eksploatację ważne do 31 marca 2025 roku.
Komentarze (0)