Świadectwo kwalifikacyjne to jeden z najważniejszych dokumentów każdej osoby pracującej przy eksploatacji sieci, urządzeń elektrycznych oraz instalacji. Wraz z początkiem lipca w życie weszła nowelizacja ustawy, która wymusza zmiany w zakresie wydawania tzw. Kwalifikacji SEP. Poznaj szczegóły!
Jakie wymagania powinna spełniać osoba zajmująca się eksploatacją urządzeń energetycznych?
Eksploatacja urządzeń energetycznych swoim zakresem obejmuje nie tylko ich obsługę, ale też montaż, konserwację, naprawy oraz czynności kontrolno-pomiarowe.
Każda osoba zajmująca się eksploatacją urządzeń energetycznych powinna mieć niezbędną wiedzę w tym zakresie. Dotyczy to w szczególności standardów budowy tych urządzeń, instalacji oraz sieci, a także zasad ich działania. Równie istotna jest znajomość warunków technicznych i panujących okoliczności wykonywania prac montażowych oraz prac kontrolno-pomiarowych. Niezwykle ważna okazuje się także znajomość zasad powiązanych z bezpieczeństwem pracy oraz ochroną przeciwpożarową. Na uwagę zasługuje też wiedza z zakresu racjonalnej gospodarki energetycznej.
Znajomość tych aspektów pozwala nie tylko na zapewnienie niezawodności funkcjonowania urządzeń, ale też na ich bezpieczną eksploatację.
Wszystkie te wiadomości są szczegółowo sprawdzane podczas egzaminów przeprowadzanych przez komisje kwalifikacyjne działające w myśl rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 16 marca 1998 roku. W momencie, gdy komisja pozytywnie oceni wiedzę egzaminowanego, wówczas uzyskiwane jest świadectwo kwalifikacyjne SEP.
Jakie uprawnienia trzeba posiadać, żeby móc wykonywać pomiary elektryczne?
Aby móc wykonywać pomiary elektryczne należy mieć kwalifikacje potwierdzone właściwym świadectwem, które wydaje komisja kwalifikacyjna.
Jak wskazują obowiązujące przepisy, wykonywanie i zatwierdzanie pomiarów instalacji elektrycznych wymaga posiadania świadectwa kwalifikacyjnego grupy G1 w zakresie kontrolno-pomiarowym z uwzględnieniem dozoru (D) i eksploatacji (E).
Innymi słowy, wyłączne posiadanie świadectwa kwalifikacyjnego z grupy G1 z eksploatacją nie upoważnia do interpretowania i zatwierdzania pomiarów, a jedynie do ich wykonywania. Aby móc wykonywać wszystkie te czynności, konieczne jest posiadanie wspomnianego świadectwa G1 na stanowisku dozoru.
Co istotne, jedna osoba nie może zatwierdzić dokonanych samodzielnie pomiarów instalacji elektrycznej w protokole. Zgodnie z prawem, niezbędna jest obecność dwóch osób – pierwsza z nich wykonuje pomiary, z kolei druga zajmuje się ich sprawdzeniem i poświadczeniem.
Czy osoba bez kwalifikacji może wykonywać prace eksploatacyjne?
Zgodnie z literą prawa zasadniczo zabronione jest zatrudnianie osób bez kwalifikacji przy samodzielnym wykonywaniu prac eksploatacyjnych sieci, urządzeń i instalacji.
Niemniej, są pewne wyjątki, przy których pracodawca może dopuścić osobę bez świadectwa kwalifikacyjnego do wykonywania tego typu prac przy urządzeniach energetycznych. Dotyczy to uczniów szkół zawodowych i branżowych, którzy przygotowują się do wykonywania prac eksploatacyjnych. Poza tym możliwe jest dopuszczenie serwisantów oraz reprezentantów organów nadzoru.
Należy pamiętać, że w każdym z tych przypadków konieczna jest obecność osoby uprawnionej, która nadzoruje prawidłowość wykonywanych prac.
Co więcej, świadectwo kwalifikacyjne nie jest potrzebne przy eksploatacji urządzeń elektrycznych, których napięcie nie przekracza 1 kV, a moc znamionowa wynosi maksymalnie 20 kW. Niezbędnym warunkiem jest w tym przypadku określenie zasad obsługi w dokumentacji urządzenia.
Posiadanie uprawnień nie jest też konieczne przy eksploatacji urządzeń i instalacji znajdujących się w gospodarstwach domowych i rolnych, a także w zakładach eksploatujących.
Czym właściwie są uprawnienia elektryczne wydawane przez SEP?
Wspomniane uprawnienia elektryczne to udokumentowana znajomość kwestii związanych z eksploatacją i dozorem instalacji elektrycznych.
Choć w mowie potocznej funkcjonuje określenie „uprawnień sepowskich” lub „świadectw SEP”, warto pamiętać, że sam akronim SEP odnosi się Stowarzyszenia Elektryków Polskich, czyli organizacji zrzeszającej elektryków na terenie kraju. Prawidłowe nazewnictwo to świadectwa kwalifikacyjne.
Jakie są różnice między poszczególnymi rodzajami uprawnień?
Komisja kwalifikacyjna wydaje dwa rodzaje uprawnień – do pracy związanej z dozorem (D) oraz z eksploatacją (E).
W zależności od rodzaju obsługiwanego sprzętu wyróżnić można uprawnienia G1, G2 oraz G3. Pierwsze z nich dotyczą szeroko rozumianego sprzętu elektroenergetycznego, drugie urządzeń cieplnych, zaś trzecie sprzętów gazowych.
Biorąc pod uwagę branżę elektryczną, w dalszej części skupiliśmy się na omówieniu różnicy między uprawnieniami E1 i D1. Warto dodać, że kurs G1 uprawnia – w zależności od uzyskanych świadectw – do dozoru lub eksploatacji następujących urządzeń:
- urządzeń prądotwórczych o dowolnym napięciu znamionowym
- urządzeń, instalacji i sieci o napięciu znamionowym powyżej 1 kV
- instalacji, sieci oraz sprzętów o napięciu niższym lub równym 1 kV
- urządzeń elektrotermicznych
- urządzeń do elektrolizy
- aparatury stosowanej do kontroli oraz pomiarów
- sieci trakcyjnej
- oświetlenia ulicznego
- elektrycznych urządzeń w przeciwwybuchowym wykonaniu
- urządzeń techniki wojskowej bądź uzbrojenia
- urządzeń ratowniczo-gaśniczych
- zespołów prądotwórczych, których moc przekracza 50 kW
Uprawnienia eksploatacyjne E1, zezwalają na obsługę, konserwację, remontowanie, montowanie i dokonywanie działań kontrolno-pomiarowych w zakresie urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych, które wytwarzają energię elektryczną, magazynują ją, przetwarzają, przesyłają bądź zużywają. Są one istotne przy pracy na stanowiskach eksploatacji.
Z kolei uprawnienia dozorowe D1 zezwalają na wykonywanie pracy na stanowiskach dozoru, umożliwiając zarówno kierowanie czynnościami podejmowanymi przez osoby zatrudnione przy pracach eksploatacyjnych, jak i nadzorowanie eksploatacji urządzeń, instalacji oraz sieci.
Jak uzyskać świadectwo kwalifikacyjne?
Zastanawiasz się, jak uzyskać tzw. uprawnienia sepowskie? Podpowiadamy!
W pierwszej kolejności wybierz kurs elektryka prowadzony przez doświadczoną i wyspecjalizowaną kadrę. Zwróć też uwagę na program szkolenia oraz statystyki zdawalności. W ten sposób możesz mieć pewność, że uzyskasz nie tylko teoretyczną, ale też praktyczną wiedzę, a egzamin będzie jedynie formalnością.
Podczas części teoretycznej kursanci poznają m.in. obowiązujące przepisy i zasady bezpieczeństwa podczas prowadzenia badań. Kolejno, pod czujnym okiem wykwalifikowanej kadry, uczestnicy kursu samodzielnie wypełniają protokoły przeprowadzanych badań.
Następnie konieczne jest złożenie wniosku o przystąpienie do egzaminu w oddziale SEP, co wymaga uiszczenia opłaty. Warto dodać, że kursy mogą być przeprowadzane zarówno stacjonarnie, jak i zdalnie. Jednak co do zasady egzamin odbywa się w formie ustnej w terminie wyznaczonym przez komisję kwalifikacyjną.
Po uzyskaniu pozytywnego wyniku nabywasz wszystkie uprawnienia sepowskie do wykonywania zawodu elektryka, czyli państwowym świadectwem kwalifikacyjnym.
Pamiętaj, że aby móc przystąpić do tzw. kursu elektryka, konieczne jest ukończenie 18 lat i posiadanie co najmniej podstawowego wykształcenia.
Jak długo ważne są świadectwa kwalifikacyjne?
Warto pamiętać, że uzyskane świadectwa kwalifikacyjne mają ściśle określoną ważność. Po upływie 5 lat należy je odnowić, inaczej eksploatacja bądź dozór urządzeń, instalacji oraz sieci będą niezgodne z prawem.
W poprzednich regulacjach można było odnotować istnienie bezterminowego okresu ważności świadectw kwalifikacyjnych. Niemniej, wraz z nowelizacją Prawa energetycznego, która obowiązuje od 3 lipca 2021 roku, świadectwa kwalifikacyjne obowiązują przez 5 lat od daty ich wydania.
Co istotne, zatrudnianie osób bez posiadanych kwalifikacji, jakie są ustawowo wymagane lub z nieważnym świadectwem kwalifikacyjnym może zakończyć się dotkliwymi konsekwencjami finansowymi.
Dlaczego warto uzyskać świadectwo kwalifikacyjne?
Uzyskanie świadectwa kwalifikacyjnego pozwala na zachowanie bezpieczeństwa i efektywności przy obsłudze urządzeń elektrycznych, instalacji oraz sieci. Co więcej, daje możliwość utrzymania ich stanu technicznego na należytym poziomie bądź doprowadzenia ich do takiego stanu poprzez usuwanie usterek i uszkodzeń.
Świadectwa te są również istotne przy dokonywaniu oceny stanu technicznego urządzeń i ich sprawności energetycznej. Pozwalają także na skuteczne instalowanie i przyłączanie urządzeń elektrycznych.
Świadectwo kwalifikacyjne SEP pozwala na zwiększenie swojej wartości na wysoce konkurencyjnym rynku pracy. Oferty dla osób z tzw. uprawnieniami SEP są lepiej płatne. Świadectwa kwalifikacyjne niewątpliwie stanowią furtkę do zdobycia awansu w firmie.
Komentarze (0)