Jak dobrać kable i przewody elektryczne?

Artykuł sponsorowany przez NKT

Artykuł został opracowany w ramach kampanii społecznej Bezpieczna elektryczność. Więcej interesujących treści znajdziesz na stronie akcji.

Budując lub remontując dom, warto zastanowić się jakie kable i przewody kupić? Wbrew powszechnej i błędnej opinii nie jest to obojętne. Przypadkowy wybór przewodu lub kabla po kilku latach może mieć dla właściciela domu, lub mieszkania poważne konsekwencje finansowe. Przeglądając popularne media społecznościowe na grupach związanych z budową i instalacjami elektrycznymi odnośnie kabli i przewodów często można przeczytać: kup najtańszy i nie przepłacaj „za to samo”. Czy mają rację? Zanim przejdę do dalszego omawiania zagadnienia, zobaczmy, o jakich pieniądzach (potencjalnych oszczędnościach) rozmawiamy? Sprawdźmy, ile można „przepłacić” i ile kosztuje YDYp 3x2,5?

Wybór kabli i przewodów a cena

W tym celu sprawdziłem wszystkie dostępne na tim.pl przewody YDYp 3x2,5 mm² (ceny na dzień pisania artykułu). Znalazłem 68 pozycji (różne ilości w krążku lub na bębnie), więc dla rzetelności porównania ujednoliciłem cenę i przeliczyłem na 1 metr. Najtańszy przewód YDYp 3x2,5 znalazłem w cenie 2,9 zł a najdroższy 10,5 zł brutto metr.
Aby lepiej uzmysłowić koszty, musimy oszacować jaka ilość przewodu będzie potrzebna. Przyjmijmy założenie, że wykonując prostą instalację elektryczną na domek jednorodzinny, instalator zużyje 200 a na mieszkanie 100 metrów przewodu YDYp 3x2,5.

Jak widać różnice w kwotach, jakie otrzymałem, są spore, a co dopiero, jeśli instalacja jest rozbudowana i elektryk zużyje dużo więcej przewodów? Pamiętajmy, że to tylko przewód „do gniazdek” a gdzie oświetlenie, elektrycznie sterowane rolety, zasilanie bramy itd.

Nie dziwię się więc, że osoba, która nie zna się na elektryce, albo wykonuje instalacje i patrzy tylko na to, aby wykonać, wziąć pieniądze i zniknąć nie wnika w szczegóły techniczne, ocenia produkty powierzchownie po nazwie i wyglądzie. Ponieważ takie osoby nie mają wystarczającej branżowej wiedzy technicznej albo chęci rzetelnego ustalenia różnic pomiędzy przewodami koncentrują się głównie na tym, co dostrzegają, a tym jest różnica w cenie. Po prostu dopasowują otaczającą ich rzeczywistość do tego, co chcą usłyszeć i tak dobierają argumenty, aby znaleźć uzasadnienie dla swoich teorii.

Mam świadomość, że podczas budowy lub remontu inwestorowi brakuje pieniędzy, wszystko można zrobić lepiej i użyć lepszych materiałów, ale budżet nie jest z gumy i w jakimś miejscu trzeba postawić granicę, wybrać materiały dobre, ale nie najlepsze. Czy zatem oszczędności na kablach i przewodach to dobry pomysł?

Dlaczego „oszczędności” wykonane na zakupie kabli i przewodów mogą mieć w przyszłości poważne konsekwencje finansowe?

Jakie konsekwencje? Konieczność wymiany kabli i przewodów na nowe. Dlaczego? Wbrew pozorom kable i przewody nie są wieczne. Każdy kabel lub przewód składa się z żył przewodzących prąd elektryczny i otaczającej je izolacji.

Żyły wykonane są ze stopów różnych metali (celowo nie piszę miedzi lub aluminium), natomiast izolacja z różnych tworzyw sztucznych. Jak powszechnie wiadomo, każdy materiał podlega procesom starzenia, które najczęściej wiążą się ze stopniowym pogarszaniem pierwotnych właściwości technicznych — tu pomyślmy o izolacji kabli i przewodów. Co się stanie, jeśli za jakiś czas izolacja żył straci swoje parametry? Odpowiedź dla większości elektryków jest prosta. Jeśli izolacja straci swoje parametry, pojawi się upływność prądu, co może doprowadzić do:

• wyłączania zabezpieczeń różnicowoprądowych,
• grzania się przewodów,
• wzrostu rachunków za „prąd”,
• zwarć, iskrzenia, których skutkiem może być powstanie pożaru.

Tu powstaje błędne koło, ponieważ w uproszczeniu wzrost temperatury przewodów powoduje wzrost rezystancji żył, przez które płynie prąd co powoduje, że wydziela się jeszcze więcej ciepła (jeszcze bardziej zwiększa się rezystancja żył) i powstają coraz większe spadki napięcia, przez co zasilane urządzenia zamiast np. 230 V otrzymują znacznie niższe napięcie (jest to szczególnie zauważalne w przypadku długich odcinków kabli i przewodów).

Skoro na końcu kabla lub przewodu np. w gniazdku, napięcie zasilania jest niższe od znamionowego, na jakie jest zaprojektowane urządzenie, nie powinien dziwić fakt, że pracuje ono coraz gorzej, aż się wyłącza lub ulega uszkodzeniu.

W opisywanej sytuacji wydzielane przez kable i przewody ciepło łatwo może doprowadzić do powstania pożaru, o ile izolacja ma kontakt z materiałem palnym. Tu powstaje kolejny wątek, którego w tym artykule nie będę rozwijał. Jeśli pożar spowodowany był wadliwą lub niesprawną instalacją elektryczną (do tych pojęć zaliczają się przewody, których izolacja np. na skutek starzenia nie spełnia minimalnych wymogów technicznych) ubezpieczyciel ma podstawy, aby odmówić, lub znacznie ograniczyć wypłatę odszkodowania.

Co można zrobić, gdy izolacja kabla lub przewodu straci swoje parametry (ma zbyt niską rezystancję)? Są dwie możliwości:

• odłączyć dany odcinek kabla lub przewodu z użytku,
• wymienić wadliwy odcinek kabla lub przewodu na nowy.

Łatwo się pisze, ale w praktyce odłączenie fragmentu instalacji z użytku praktycznie nie wchodzi w grę (przecież nie pozbawimy się zasilania w gniazdkach lub oświetlenia w części pomieszczeń) a po kilku latach mieszkania wymiana kabla lub przewodu najczęściej wiąże się z kuciem ścian (przynajmniej w kilku pomieszczeniach).

I tak źle i tak niedobrze. Inwestor narzeka i jest zmuszony do wymiany kabla lub przewodu próbując ograniczyć powstałe (nieprzewidziane) koszty do minimum. Tu znowu wpada w pułapkę, bo realnie, jeśli już taka konieczność wystąpi, to podczas wykonywania prac elektrycznych najprawdopodobniej w całej instalacji były użyte kable i przewody kiepskiej jakości, co oznacza, że prawdopodobnie pozostałe przewody i kable niedługo również będą nadawały się do wymiany.

W praktyce należy zlecić wykonanie rzetelnych pomiarów rezystancji izolacji w całym domu lub mieszkaniu i pomyśleć o wymianie wszystkich odcinków, których jakość izolacji jest poniżej, lub niedużo brakuje do wymaganego minimum. Najczęściej wiąże się to z wymianą całej instalacji elektrycznej, co oznacza, bałagan i kapitalny remont całego domu lub mieszkania a w efekcie spore koszty.

W tym miejscu postawię pytanie.

Czy lepiej od razu wydać trochę więcej na porządne kable i przewody, czy po jakimś czasie ponieść znacznie większe koszty związane z remontem i wymianą instalacji elektrycznej?

Wielu zapyta, w jakim stopniu poruszane zagadnienie jest czystą teorią, a na ile ma potwierdzenie w rzeczywistych instalacjach? Przypomnę, stan izolacji kabli i przewodów powinno się badać, przeprowadzając pomiary rezystancji izolacji. Częstotliwość wspomnianych pomiarów powinna być nie mniejsza niż co pięć lat.

Pomiar rezystancji izolacji jest częścią wymaganego prawem okresowego przeglądu instalacji elektrycznej (niestety jak wynika z raportu Bezpieczna Elektryczność, takie badania są najczęściej fikcją, a wyniki są sztucznie wpisywane w protokoły pomiarowe).
Informacji zawsze najlepiej poszukać u źródła więc z pytaniem o jakość sprzedawanych w Polsce kabli i przewodów zwróciłem się do jednego z czołowych producentów. Firmie NKT zadałem pytanie:

Wielu instalatorów uważa, że kable zasilające np. YDY lub YKY to proste kable i producent nie ma znaczenia, a liczy się cena? Czy to prawda?

Przedstawiciel NKT, w swojej wypowiedzi poruszył tylko jeden, ale bardzo ważny aspekt związany z rezystancją żył kabla lub przewodu. Sprawdźmy, jakie w tym zakresie są zalecenia wspomnianej Polskiej Izby Gospodarczej Elektrotechniki (PIGE) w Sekcji Producentów i Importerów Kabli i Przewodów Elektrycznych zrzeszającej wszystkie liczące się na polskim rynku kablownie.

Źródło: Ulotka informacyjna PIGE

O ile większość osób (również elektryków) będzie miała duży problem z wykonaniem rzetelnego pomiaru rezystancji żył (o którym to pomiarze pisał przedstawiciel NKT) w sposób zgodny z wymogami obowiązujących norm (chociażby ze względu na dokładność pomiaru i warunki zewnętrzne, jakie muszą być spełnione przed i w trakcie pomiaru), o tyle zaproponowany przez PIGE sposób weryfikacji dwóch najbardziej popularnych rodzajów przewodów jest dla zainteresowanych osób dość łatwy do wykonania.

Nie ma wątpliwości:

• jakość kabli i przewodów ma duże znaczenie,
• w sprzedaży są dostępne kable i przewody kiepskiej jakości, które nie spełniają minimalnych wymagań technicznych.

Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, jeśli jakiś produkt ma odpowiednie dokumenty, może być dopuszczony do sprzedaży i żaden sprzedawca nie dysponuje laboratorium, które jest w stanie potwierdzić zgodność dostarczanych produktów z wystawioną dokumentacją.

Ponieważ „papier wszystko przyjmie” więc pozostaje bez odpowiedzi pytanie o rzeczywistą skuteczność polskich państwowych organów kontroli, które sprawdzają (a przynajmniej powinny) jakość produktów będących w sprzedaży.

Osobną kwestią jest skuteczność państwowych organów odnośnie wycofania ze sprzedaży produktów, które nie spełniają minimalnych wymagań. Cóż, na polskie państwowe instytucje i ich skuteczność nie mam wpływu, więc nie będę kontynuował tego wątku, lecz skoncentruję się na rzeczach, na które przy odrobinie dobrej woli ma wpływ każdy z nas.

Jak dobrać kable i przewody do instalacji elektrycznej?

W sumie pytanie powinno brzmieć jak dobrać i nie przepłacić na kablach i przewodach? Okazuje się, że odpowiedź na to pytanie wcale nie jest trudna. Dlaczego? O konieczności zakupu dobrych jakościowo produktów nie muszę przekonywać, ale jak je znaleźć?

W celu określenia jakości sami nie jesteśmy w stanie przeprowadzić odpowiednich badań, a czy można ślepo wierzyć w to, co podaje producent np. w deklaracji? Moim zdaniem nie.

Uważam, że tylko opinia niezależnego laboratorium i udzielany przez nich znak jakości np. B-BBJ; VDE, NF, KEMA-KEUR, TUV, CEBEC, SEMKO, NEMKO, OVE, DEMKO, ENEC, może być wiarygodnym dowodem na odpowiednią jakość produktów.

Należy pamiętać, że badania wykonywane przez niezależne laboratoria nie są tanie, a ponieważ jakość należy regularnie potwierdzać więc i badania należy co jakiś czas powtarzać (ponosić dodatkowe spore koszty). Powoduje to, że automatycznie ceny produktów poddawanych badaniom są wyższe.

Ponieważ w tym materiale omawiamy kable i przewody, warto pokazać przykładowy certyfikat jakości dotyczący tych właśnie produktów.

Jeśli produkt posiada odpowiednie certyfikaty, to warto przejść do drugiego, nieformalnego, ale ważnego kryterium potwierdzającego jakość produktów. Jakiego? Opinii fachowców, którzy od lat pracują w branży, mają do czynienia z różnymi produktami i mogą porównać, na których produktach najlepiej im się pracuje. Jeśli rozmawiamy o opinii instalatorów na temat kabli i przewodów ważne jest wieloletnie doświadczenie instalatorów, którzy mają z nimi do czynienia i które są eksploatowane od dłuższego czasu w różnych warunkach (często ekstremalnych).

O co chodzi? Instalatorzy dobrze wiedzą, jak zachowuje się izolacja, czyli czy izolacja żył łatwo oddziela się od zewnętrznej powłoki (izolacji).

Nie jest to oczywiste, ponieważ po jakimś czasie w niektórych kablach i przewodach izolacje się „sklejają” (szczególnie pod wpływem wzrostu temperatury spowodowanego przepływającym przez żyły prądem). Instalator subiektywnie ocenia również, jak plastyczny jest przewód, lub kabel w trakcie układania, a także, w jaki sposób w nowych produktach zdejmuje się izolacja.

Należy pamiętać, że podobnie jak w badaniach statystycznych, jeśli chce się mieć rzetelną opinię, należy mieć informację od stosunkowo dużej grupy osób.

W związku z tym sugerując się opinią instalatora, nie należy brać pod uwagę opinię jednostki, lecz wielu różnych wykonawców (najlepiej z różnych regionów Polski) co w dobie Internetu i odrobinie chęci nie powinno być problemem.

Skoro wiemy już, jak możemy wybrać dobrą jakość kabli i przewodów można zadać pytanie:

Jakie kable i przewody stosować w budownictwie mieszkaniowym?

Dobierając kable i przewody, musimy uwzględnić szereg różnych parametrów technicznych i dokonać stosownych obliczeń, ale w niektórych przypadkach np. budownictwo mieszkaniowe (pod warunkiem dokonania pewnych założeń), wybór podstawowych kabli i przewodów stosowanych w instalacji elektrycznej można uprościć do niezbędnego minimum dwóch typów:

• kable typu YKY
• przewody typu YDY (okrągłe), YDYp (płaskie)

Budowa kabli typu YKY umożliwia wykonywanie połączeń nieruchomych i ich bezpośrednie zakopanie w ziemi (napięcie znamionowe izolacji 0,6/1 kV). Należy podkreślić, że kable YKY mają zewnętrzną izolację odporną na działanie promieniowania UV zawartego w promieniowaniu słonecznym i warunków atmosferycznych panujących w Polsce, dzięki czemu nadają się do układania wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń.

Kabel energetyczny YKY 3x2,5 żo 0,6/1kV	Kabel energetyczny YKY 5x2,5 żo 0,6/1kV

W porównaniu do kabli YKY przewody typu YDY mają inny rodzaj izolacji. Nie są odporne na promieniowanie UV i warunki panujące w ziemi. Można je stosować tylko wewnątrz budynków. Jeśli chodzi o izolację, to w ofercie praktycznie każdego producenta spotykamy dwa rodzaje wykonania o napięciu znamionowym 300/500 V (tańsze) i 450/750 V (droższe). Na początku tego materiału opisywałem, jak ważna jest jakość izolacji w związku z tym, osoby, którym zależy na jakości i trwałości instalacji, powinny wybierać przewody o znamionowym napięciu izolacji 450/750 V (w tych samych warunkach żywotność ich powinna być znacznie większa). Ze względu na kształt rozróżniamy przewody YDY (okrągłe).

Przewód YDY 3x2,5 żo 450/750 V	Przewód YDY 5x2,5 żo 450/750 V

i YDYp (płaskie):

Przewód NKT instal PLUS YDYp 3x2,5 żo 450/750 V	Przewód NKT instal YDYp 5x2,5 żo biały 450/750 V

W Polsce budownictwo mieszkaniowe jest zdominowane przez przewody płaskie YDYp, ale warto pamiętać, że użycie tego typu przewodów w niektórych przypadkach (np. podłączanie do hermetycznych puszek, lub opraw oświetleniowych) wymaga zastosowania specjalnych dławnic kablowych (do przewodów płaskich, bo większość montowanych fabrycznie dławnic przeznaczona jest do przewodów okrągłych).

Ponieważ w naszym kraju instalacje elektryczne w domach i mieszkaniach wykonywane są najczęściej wtynkowo (przewód ułożony na ścianie i pokryty tynkiem), więc ze względu na wymiar zewnętrzny preferowane są przewody płaskie (pójdzie mniej tynku — twierdzi większość ludzi).

Czy takie stwierdzenie jest słuszne?

Sprawdźmy wymiary najpopularniejszego przewodu produkcji NKT:

• okrągły - YDY 3x2,5 450/750V średnica zewnętrzna 9,3 mm
• płaski YDYp 3x2,5 450/750V wymiar zewnętrzny 5,6 × 12 mm

Analizowany przewód płaski jest o około 4 mm cieńszy więc teoretycznie na tynku mamy oszczędności, ale należy przypomnieć, że zgodnie z wymogami w Polsce instalacje elektryczne moim zdaniem powinno się układać podtynkowo (w bruzdach).

Dlaczego? Ponieważ pokrywanie ścian minimalnie 11 mm warstwą tynku (o ile ściany są proste) jest nieekonomiczne. Skąd wziąłem 11 mm grubość tynku? Przecież jak są równe ściany to w większości domów i mieszkań tynku daje się minimalnie.

Czy grubość tynku regulują obowiązujące przepisy?

Dopuszcza się prowadzenie przewodów elektrycznych wtynkowych, pod warunkiem pokrycia ich warstwą tynku o grubości co najmniej 5 mm.

Źródło: WT2018 na podstawie Dz. U. z 2018 r. poz. 1422 i z 2017 r. poz. 2285 Dział IV Rozdział 8 § 187.2.

Jakie z tego wnioski? Grubość przewodu płaskiego 5,6 mm + 5 mm tynku = minimum 10,6 mm tynku (w zaokrągleniu 11 mm). Tu dochodzimy do kolejnego ekonomicznego aspektu. W Polsce układanie przewodów w bruzdach ze względu na wyższe koszty wykonania instalacji elektrycznej jest mało popularne, ale gdy przewód „idzie” zbyt płytko wówczas na ścianie po jakimś czasie często są widoczne ślady (przewód wychodzi ze ściany).

Dla wielu osób budujących lub remontujących dom zaskoczeniem może być, że pomimo określenia w obowiązujących państwowych dokumentach minimalnej grubości tynku, jaka ma pokrywać przewody, organy kontrolne np. kierownik budowy bardzo rzadko zwraca uwagę na ten parametr (w zasadzie nie spotkałem się i nie słyszałem o sytuacji, w której kierownik nakazał dołożenie tynku lub w jakikolwiek sposób sprawdzał jaka grubość tynku jest na przewodzie). Pozostawiam do indywidualnej analizy, czy lepiej wydać więcej pieniędzy i instalację elektryczną ułożyć w bruzdach, czy wydać więcej na tynk i tynkarzy? Chyba że komuś podobają się „wychodzące ze ściany przewody” i koszty ponoszone na zlikwidowanie tych wątpliwych ozdób.

Jako praktyczną ciekawostkę, warto wspomnieć, że przewody płaskie w ofercie NKT, występują w wersji „standardowej” z żyłą ochronną ułożoną na boku lub pośrodku przewodu. Zielony pasek w przypadku przewodów istal Plus o przekroju 2,5 mm² i niebieski dla przekroju 1,5 mm² oznacza położenie żyły ochronnej.

Przewód NKT instal PLUS YDYp 3x2,5 żo 450/750V	Przewód NKT instal PLUS CENTER YDYp 3x2,5 żo biały 450/750

Na szczególną uwagę zasługuje przewód NKT instal PLUS CENTER YDYp 3x2,5 żo biały 450/750 V. Dzięki ułożonej centralnie ochronnej żyle żółto-zielonej instalator ma ułatwiony montaż i nie musi, podłączając gniazdko wykonywać „przeplotki” (przewodu neutralnego z ochronnym). Przypominam, podłączając gniazdko, powinno się przestrzegać zasady (bolec u góry a faza po lewej).

Podsumowując, na zewnątrz powinno się stosować kable YKY a wewnątrz YDY, ale jeśli większość trasy kabla lub przewodu prowadzona jest wewnątrz i wychodzi na zewnątrz, to albo powinno się montować puszkę łączeniową, w której następuje przejście z YDY na YKY (dodatkowe połączenia nie są wskazane), lub cały odcinek jest prowadzony przewodem, lub kablem, który w całości spełnia wymagania, jakie mogą wystąpić nawet na małym odcinku.

W tym przypadku promieniowanie UV zawarte w promieniach słońca oraz odporność na warunki atmosferyczne narzuca konieczność użycia kabla YKY.

Jaki przekrój żył zastosować?

Czy to prawda, że kable i przewody o przekroju 1,5 mm² zawsze zabezpiecza się 10A wyłącznikiem nadprądowym, a 2,5 mm² zabezpieczeniem o wartości 16A?

NIE! Takie stwierdzenie nie jest prawdziwe. Dlaczego? W uproszczeniu, jak już omawiałem, temperatura jest parametrem, który znacznie zmniejsza żywotność izolacji oraz ma wpływ na rezystancję żył co z kolei może przekładać się na spadki napięcia występujące w zasilanym obwodzie.

Między innymi z tych powodów powstały odpowiednie, zapisane w normach wytyczne dotyczące maksymalnej obciążalności prądowej żył kabli i przewodów. Przeanalizuj poniższą tabelę, w której zamieściłem przykład uwzględniający dwa najczęściej stosowane w budownictwie mieszkaniowym przewody.

Obciążalność prądowa przewodów YDYp, YDYp żo 450/750 V wg DIN VDE 0298 część 4 temperatura żyły przewodu 70^o C. Temperatura otoczenia 30^o C.

Ale na tym nie koniec. Należy zapoznać się z trasą, na jakiej będzie układany kabel lub przewód i przeanalizować ekstremalne warunki, jakie mogą wystąpić (w tym przypadku omawiamy temperaturę).

Załóżmy, że przewód zasila jednofazowe gniazda umieszczone na zewnętrznej elewacji budynku. Inwestor oczekuje, że do gniazd będzie mógł podłączać urządzenia, które maksymalnie pobiorą prąd o natężeniu 16 A (około 3600 W). Ponieważ maksymalny prąd mamy już określony (znamy wartość zabezpieczenia nadprądowego) pozostaje dobór przewodu z uwzględnieniem temperatur, w jakich będzie pracował.

Gniazda jednofazowe określają nam, że wystarczy przewód lub kabel 3-żyłowy. Jeśli fragment kabla będzie narażony na promieniowanie UV, należy zastosować kabel typu YKY lub przewód YDY, ale w przypadku YDY koniecznie musi być umieszczony w rurze osłonowej odpornej na UV i warunki atmosferyczne. Jeśli zasilanie gniazdka będzie poprowadzone wewnątrz ściany można użyć przewodu typu YDY.

Na jakie maksymalne temperatury będzie narażony przewód zasilający gniazdko?

Odpowiedź na to pytanie nie jest oczywista i zależy od sposobu prowadzenia przewodu oraz materiału, z jakiego wykonana jest ściana.

Jeśli ściana wykonana jest z cegły, a przewód jest ułożony i zatynkowany w bruździe, można przyjąć, że temperatura jego pracy nie przekroczy podanych w powyższej tabeli 30^o C, ale jeśli ściana jest wykonana z konstrukcji stalowej np. od zewnątrz czarna blacha wypełniona w środku ociepleniem, a przewód przechodzi bezpośrednio pod zewnętrzną blachą i ściana jest od strony wschodniej, gdzie w okresie letnim przez większość dnia jest duże nasłonecznienie, to temperatura pracy przewodu może znacząco przekroczyć nawet 70^o C.

Dlaczego o tym piszę? Ponieważ temperatura ma kolosalne znaczenie i zmienia obciążalność długotrwałą przewodu. Przeanalizuj poniżej uproszczone zestawienie i zobacz, jak w zależności od temperatury otoczenia zmienia się obciążalność przewodu YDYp, YDYp żo 450/750V.

Podsumowanie: jak dobrać kable i przewody elektryczne?

Przewód YDYp, YDYp żo 450/750V 3x2,5 mm² w zależności od sposobu ułożenia i temperatury otoczenia może być zabezpieczony wyłącznikiem nadprądowym o wartości od 6 do 25 A (różnica prawie 19 A).

Należy przypomnieć, że rolą zabezpieczenia nadprądowego jest ochrona kabla lub przewodu przed termicznymi skutkami zwarć, lub przeciążeń, w związku z tym, jeśli z temperatury otoczenia wychodzi zbyt mały maksymalny prąd, należy zmienić trasę ułożenia kabla lub przewodu, albo (zachowując wymagane zabezpieczenie nadprądowe) zmienić przekrój żyły na większy.

Ponieważ zmiana ułożenia trasy kabla lub przewodu może mieć wpływ na jego długość oraz zachowanie minimalnego odstępu separacyjnego od zewnętrznej instalacji odgromowej należy przeanalizować zagadnienia związane z ochroną przeciwprzepięciową danego obwodu, ale to już temat na inne opracowanie.