Artykuł został opracowany w ramach kampanii społecznej Bezpieczna elektryczność. Więcej interesujących treści znajdziesz na stronie akcji.
Wiele osób błędnie uważa, że przed dużymi przepięciami wywołanymi np. uderzeniem pioruna nie da się skutecznie ochronić. „Jak walnie, to wszystko popali” mówią. Osoby takie na poparcie swych słów często podają konkretne przykłady, gdzie w rozdzielnicy elektrycznej był zamontowany ogranicznik przepięć, a i tak w domu urządzenia elektroniczne zostały uszkodzone.
Dzieje się tak, ponieważ ogranicznik przepięć w rozdzielnicy i ewentualnie drugi w „listwie zasilającej” nie zapewnią skutecznej ochrony przeciwprzepięciowej. Zjawisk fizycznych nie da się oszukać.
W zakresie ochrony przeciwprzepięciowej są trzy zasady, których przestrzeganie pozwala wykonać skuteczną ochronę:
- Ochrona przeciwprzepięciowa musi być kompletna
- Ograniczniki przepięć muszą być między sobą skoordynowane energetycznie
- Ograniczniki przepięć muszą być odpowiednio dobrane pod względem napięciowego poziomu ochrony w stosunku do urządzeń które chronią
Czym jest kompletna ochrona przeciwprzepięciowa?
Zgodnie ze strefową koncepcją ochrony odgromowej, kompletna ochrona przeciwprzepięciowa oznacza, że każdy przewód lub kabel, który wychodzi poza budynek, musi być zabezpieczony poprzez ogranicznik przepięć. Nie ma znaczenia, czy jest to kabel zasilający dom, lampę ogrodową, sterowanie bramą wjazdową, czy przewód domofonu lub kamery monitoringu.
Każdy przewód jest przewodnikiem prądu i każdym z nich przepięcie, które wyindukuje się pod wpływem impulsu elektromagnetycznego rozchodzącego się w powietrzu może dostać się do wnętrza budynku, po czym zniszczyć, lub uszkodzić wrażliwą elektronikę (zobacz uproszczony konfigurator doboru ochrony przeciwprzepięciowej)
Wiele osób błędnie uważa, że ogranicznik przepięć likwiduje przepięcie. W rzeczywistości ogranicznik ma za zadanie zmniejszyć wartość przepięcia, które przez niego przechodzi. Z tego powodu ograniczniki muszą być odpowiednio dobrane, aby „najsilniejszy” był wystawiony jako pierwszy od strony spodziewanego zagrożenia i mógł przyjąć dużą wartość przepięcia, którą ograniczy do wartości, z którą poradzi sobie kolejny itd. W ten sposób powstaje kaskada kilku energetycznie skoordynowanych ograniczników przepięć, dzięki czemu do chronionego urządzenia dochodzi napięcie o odpowiedniej wartości. Aby koordynacja energetyczna była skuteczna, należy przestrzegać maksymalnych odległości przewodów pomiędzy kolejnymi ogranicznikami.
Co to znaczy, że do urządzenia dochodzi napięcie o odpowiedniej wartości?
Producenci urządzeń określają jaką maksymalną wartość przepięcia jest w stanie wytrzymać ich urządzenie. Np. domowy wentylator, czajnik, odkurzacz lub żelazko bez wbudowanej elektroniki mogą być zaprojektowane tak, aby pracować w II kategorii przepięć, czyli mimo że są zasilane z 230 V, powinny wytrzymać przepięcie o wartości do 2500 V, natomiast te same urządzenia wyposażone w układy elektroniczne mogą mieć większą czułość na przepięcia i pracować w I kategorii przepięć, czyli, mimo że również są zasilane z 230 V, powinny maksymalnie wytrzymać przepięcie o wartości do 1500 V.
Jaki ogranicznik przepięć do zabezpieczenia modułów fotowoltaicznych i falowniki?
Przykładowo w nowoczesnym domu tworząc ochronę przeciwprzepięciową do zabezpieczenia modułów fotowoltaicznych i falownika po stronie DC od przepięć spowodowanych bezpośrednim wyładowaniem atmosferycznym można zastosować ogranicznik przepięć PV TYP 1+2 DCB YPV 1200 FM DEHNcombo 1200 V DC 900075.
Jest to kombinowany ogranicznik przepięć typu 1 + typu 2 do instalacji fotowoltaicznych do 1500 V DC, posiada wskaźnik uszkodzenia w postaci zielonego/czerwonego znacznika w okienku kontrolnym i styku sygnalizacyjnego w wersji FM. Ma budowę o szerokości czterech modułów.
Jeśli w obwodzie nie spodziewamy się prądów piorunowych i/lub długość przewodów pomiędzy ogranicznikami jest powyżej 10m, należy zastosować lub powielić ogranicznik przepięć Typ 2.
Jaki ogranicznik przepięć do obwodów DC instalacji fotowoltaicznej?
Do obwodów DC instalacji fotowoltaicznej dedykowany jest ogranicznik przepięć PV Typ 2 PV 1000V DC 3P 12,5kA 4kV DEHNguard M YPV SCI 1000 FM 952515.
Zalecany jest do instalacji PV z trójstopniowym układem przełączającym DC. Składa się z podstawy i wymiennych modułów ochronnych. Posiada wskaźnik uszkodzenia w postaci zielonego/czerwonego znacznika w okienku kontrolnym i styku sygnalizacyjnego w wersji FM. W rozdzielnicy zajmuje trzy miejsca modułowe.
Jaki ogranicznik przepięć do bezpośrednich wyładowań atmosferycznych?
Po stronie napięcia przemiennego 230/400 V, gdy spodziewamy się przepięć związanych z bezpośrednim wyładowaniem atmosferycznym, należy zamontować ogranicznik Typ 1,2 lub Typ Kombinowany. Np.: ogranicznik przepięć Typ 1+2 4P 12,5kA/50kA 1,5kV DEHNshield TNS 255 FM 941405.
Jest to dedykowana ekonomiczna wersja ogranicznika przepięć do budownictwa mieszkaniowego narażonego na bezpośrednie wyładowania piorunowe lub działanie częściowych prądów piorunowych. Konstrukcja kombinowanego ogranicznika przepięć typu 1 i typu 2 wykonana jest na bazie iskiernika do stosowania w sieci TN-S o napięciu znamionowym 230/400 V (układ połączeń „4+0”).
Posiada wskaźnik uszkodzenia w postaci zielonego/czerwonego znacznika w okienku kontrolnym i styku sygnalizacyjnego w wersji FM. Dzięki zastosowaniu bezwydmuchowej technologii iskiernikowej spełnia minimalne wymagania dotyczące prądu udarowego zgodnie z normą PN-HD 60364-5-534:2016 i umożliwia odgromowe wyrównanie potencjałów, w tym ochronę urządzeń końcowych.
Jaki ogranicznik przepięć, kiedy nie ma instalacji odgromowej?
W sytuacji, gdy na budynku nie ma instalacji odgromowej i zasilanie do budynku doprowadzone jest linią ziemną (nie ma zagrożenia od strony udarowych prądów piorunowych o kształcie zbocza 10/350 µs) lub odległość pomiędzy ogranicznikiem Typu 1,2 lub Typu 2 a chronionym urządzeniem liczona po długości przewodów przekracza 10 m ze względu na możliwość indukowania się w przewodach przepięć, istnieje konieczność powielenia zabezpieczenia przeciwprzepięciowego. W takich sytuacjach w obwodach trójfazowych stosuje się ograniczniki przepięć Typ 2 np. ogranicznik przepięć typ T2 4P 20kA 1,5kV DEHNguard M TNS 275 FM 952405.
Z czego składa się ten ogranicznik?
- Ogranicznik przepięć składający się z podstawy i wymiennych modułów ochronnych
- Wskaźnik uszkodzenia w postaci zielonego czerwonego znacznika w okienku kontrolnym i styku sygnalizacyjnego w wersji FM
- W przypadku zastosowania zaleceń producenta posiada koordynację energetyczną z innymi ogranicznikami z serii Red/Line
Jaki ogranicznik przepięć dla urządzeń wrażliwych?
Urządzeniom wrażliwym, zainstalowanym w I kategorii przepięć należy zapewnić dokładną ochronę, jaką może zapewnić ogranicznik przepięć do sieci jednofazowych 230 V TT i TN Typ T3 3kA 1,5kV 255V DEHNflex M 25 924396.
Z czego składa się ten ogranicznik i jakie ma zastosowanie?
- Ogranicznik przepięć do sieci jednofazowych 230 V w układzie TT i TN
- Dwubiegunowa ochrona przepięciowa z układem kontrolnym i odłączającym
- Akustyczna sygnalizacja uszkodzenia
Zabezpieczenie to należy montować jak najbliżej chronionego urządzenia (przyjmuje się, że odległość liczona po długości przewodu od SPD a chronionego urządzenia nie powinna przekraczać 1,5 m).
Infografika — Jak dobrać odpowiedni ogranicznik przepięć?
Komentarze (0)