Radio cyfrowe DAB+ – nowy standard nadawania

Jeszcze nie skończyła się akcja zamiany standardu nadawania telewizji naziemnej z DVB-T na DVB-T2 HEVC powiązana z refarmingiem, czyli uwolnieniem niektórych częstotliwości dla potrzeb telefonii 5G, a niezauważana przez wielu czeka nas następna rewolucja. Tym razem chodzi o cyfrowy standard radiowy DAB+, który zastępuje standard analogowy UKF. Do tej pory byliśmy przyzwyczajeni, że w samochodzie lub w domu włączamy radio i słuchamy swojej ulubionej stacji radiowej. Może co niektórzy, mający nowe samochody, zauważyli, że na zakresach w radiu pojawia się nazwa DAB. Coraz częściej zakres ten występuje w amplitunerach. No i można sobie zadać pytanie: o co tutaj chodzi?

Co to jest radio cyfrowe DAB?

DAB (Digital Audio Broadcasting) to standard cyfrowego przekazu radia. Tak jak kiedyś telewizja analogowa przeobraziła się w telewizję cyfrową, tak dziś to samo dzieje się z radiem. Ze standardu analogowego będziemy przesiadać się na standard cyfrowy. W ramach Unii Europejskiej sporządzono harmonogram i zasady dokonania zamiany standardów radia.

Polska przyjęła plan zagospodarowania częstotliwości w paśmie VHF na Konferencji Radiokomunikacyjnej w Genewie w 2006 r. Pierwotnie w tym paśmie miała być jedna częstotliwość DVB-T i trzy dla DAB+. Jednak przy okazji refarmingu okazało się, że można obecne programy telewizyjne z pasma VHF przesunąć do UHF. Tak oto powstał multiplex (MUX), umożliwiający nadawanie wielu programów cyfrowych zamiast jednego, analogowego kanału telewizyjnego, wykorzystujący jeden kanał częstotliwości.  

Kierunek „cyfrowy przekaz”

W obecnym paśmie UKF (w którym nadają stacje komercyjne RMF, ZET, itd. oraz państwowi nadawcy) nie ma już możliwości dodania nowych kanałów radiowych z zachowaniem bezpiecznego odstępu częstotliwości gwarantującego poprawny odbiór. Dlatego jeśli chcemy poszerzać możliwości odbioru, musimy zwrócić uwagę na cyfrowy przekaz. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji ogłosiła konkurs na ogólnopolskie multiplexy DAB+. Obecnie prawie w całej Polsce pracuje od kilku lat multiplex z państwowymi programami radiowymi (Jedynka, Dwójka, Trójka, Czwórka, Radio Poland, Polskie Radio 24, radia regionalne) oraz regionalnymi rozgłośniami. Pierwotnie zakładano, że do końca 2020 roku 80 proc. kraju będzie już pokryte sygnałem DAB, ale brak entuzjazmu ze strony stacji komercyjnych spowodował, że okres ten się wydłuża. Wynika to być może z tego, że wymaga to inwestycji w infrastrukturę przekazu cyfrowego, jak i z faktu, że wiele stacji występuje w internecie i eterze.

DAB+ – rozwiązanie skuteczne w czasach kryzysu

Uważam, że technologia przesyłu sygnału za pomocą sieci nadajników powinna mieć zasadnicze znaczenie. Jej sygnał może dotrzeć w rejony, do których nie dociera infrastruktura internetowa, a słuchacze nadal chcą mieć dostęp do swojej ulubionej stacji. Wojna na Ukrainie jest zresztą tego doskonałym przykładem. Gdy przestaje działać sieć internetowa lub GSM, łatwiej dotrzeć z sygnałem do odbiorców poprzez nadajniki radiowe. Przepisy Unii Europejskiej już teraz wymagają montowania w nowych samochodach radioodbiorników wyposażonych w DAB.  

Dyrektywa nakazująca wyposażenie odbiorników radiowych w standard DAB+ weszła w życie z końcem 2020 r. Stałym elementem wyposażenia stają się anteny szerokopasmowe, obsługujące wiele standardów. Takie anteny można rozpoznać po charakterystycznym kształcie typu „płetwa”. W Polsce jeszcze nie padła konkretna data przejścia z radia analogowego na cyfrowe, ale KRRiT ma zamiar zobowiązać nadawców do gotowości do przejścia na standard cyfrowy do końca 2022 r.  

Jakie możliwości niesie ze sobą cyfrowe radio DAB+?

1. Dźwięk bez zakłóceń

Jedną z największych zalet standardu nadawania radia cyfrowego DAB+ jest bardzo dobra jakość dźwięku, Melomani powinni być usatysfakcjonowani taką jakością. Jeżeli znajdujesz się w zasięgu nadajnika – to możesz być pewien, że dźwięk będzie idealnie czysty i bez zakłóceń, które zdarzały się w przypadku nadajników analogowych.

2. Łatwość wyszukiwania stacji i obsługi

Co ważne, liczba odbieranych stacji docelowo będzie większa niż obecnie. Kolejną zaletą radia cyfrowego DAB+ jest łatwość odnajdywania stacji, przeszukiwania oraz łatwość obsługi. Trzeba dodać, że z wprowadzeniem DAB+ zwiększy się liczba usług dodatkowych. Stacje radiowe mogą równolegle nadawać slajdy, obrazy, teksty, informacje. Dźwiękowi towarzyszyć może również obraz. Przydatną opcją jest możliwość zaplanowania odsłuchiwania audycji.

3. Rozwiązania hybrydowe systemu DAB+

Wreszcie na koniec należy dodać, że przy nadawaniu w systemie DAB+ można stosować rozwiązania hybrydowe. Czyli połączenie internetu z danym radiem, audycją i umożliwienie interakcji słuchacza ze stacją radiową. Na przykład podczas słuchania utworu można na niego zagłosować lub zabrać głos w audycji i przekazać swój komentarz.

Jak odbierać radio cyfrowe DAB+?

Na rynku jest oferowanych sporo różnych odbiorników radiowych, amplitunerów lub nawet samych tunerów umożliwiających odbiór sygnału DAB+. Odbiorniki takie są zazwyczaj wyposażone w gniazda antenowe umożliwiające podpięcie anteny zewnętrznej. Odbierać można stacje radiowe zarówno w paśmie UKF, jak i VHF oraz internetowe. Obecnie ceny takich odbiorników są coraz niższe. Można przyrównać je już do cen tradycyjnego sprzętu wyposażonego jedynie w głowice do odbioru analogowego.

W przypadku urządzeń stacjonarnych należy zwrócić uwagę na doprowadzenie sygnału o właściwych parametrach do odbiornika. Wymagana jest antena lub zestaw anten zarówno na pasmo UKF jak i VHF o odpowiedniej polaryzacji obowiązującej na danym obszarze https://www.tim.pl/antena-vhffm-wb-205-277819

Temat anten odbiorczych będzie poruszony w osobnym artykule.