pomoc w doborze zabezpieczenia

O jakie zabezpieczenie chodzi? Czy rozmawiamy o zabezpieczeniu przeciwprzepięciowym?

Aby ochrona przeciwprzepięciowa była skuteczna to musi być kompletna. Należy pamiętać, że istnieje wiele dróg którymi przepięcie może dostać się do budynku i uszkodzić znajdujące się w nim elementy i w tym wątku możemy tylko bardzo pobieżnie zwrócić uwagę na kilka zagadnień, ale zacznijmy od początku ;)

W uproszczeniu możemy przyjąć, że źródłem przepięć są: 
 - bezpośrednie wyładowania atmosferyczne (pioruny),
 - pośrednie wyładowania atmosferyczne (piorun uderzający w promieniu do około 2 km od budynku),
 - operacje łączeniowe.

O ile rozpatrujemy przepięcia w kontekście operacji łączeniowej może błędnie wydawać się, że wystarczy zainstalować odpowiednie ograniczniki przepięć w rozdzielnicy głównej na zasilaniu budynku aby ograniczyć przepięcie do bezpiecznej wartości. W praktyce takie założenie jest błędne, ponieważ jeśli nawet przepięcie dotrze do budynku za pomocą kabli zasilających to bałagan panujący w okablowaniu rozdzielnicy jak również sposób rozprowadzenia przewodów po budynku powoduje, że zanim przepięcie dotrze do ogranicznika przepięć zdąży się już wyindukować w innych sąsiadujących kablach i przewodach przez co rozprzestrzeni się po instalacji.

W przypadku przepięć wywołanych pośrednim lub bezpośrednim uderzeniem pioruna poza udarem, który dociera do budynku za pomocą kabli musimy uwzględnić również przepięcia, które wyindukują się w naszej instalacji (we wszystkich przewodzących elementach budynku). W związku z powyższym komputer który będzie miał zapewnioną ochronę przeciwprzepięciową od strony zasilania może zostać uszkodzony poprzez przepięcie które wyindukuje się w skrętce komputerowej za pomocą której mamy do komputera podłączony internet.

W związku z powyższym z uwzględnieniem strefowej koncepcji ochrony odgromowej w skład której wchodzi ochrona przeciwprzepięciowa należy objąć ochroną wszystkie kable i przewody jakie wchodzą lub wychodzą z budynku np. monitoring, internet, anteny, system alarmowy, wideodomofon, oświetlenie na zewnętrznej elewacji itp. 

Należy pamiętać, że skuteczna ochrona przeciwprzepięciowa nie jest oparta o jeden ogranicznik przepięć lecz o system odpowiednio dobranych i skoordynowanych energetycznie ograniczników. W takim systemie przepięcie jest stopniowo zmniejszane a każdy ogranicznik przepuszcza dalej tylko taki udar z którym jest w stanie poradzić sobie kolejny element.

Warto wiedzieć, że nawet najlepsze ograniczniki nie spełnią swojej roli jeśli będą zainstalowane w złym miejscu lub będą niewłaściwie podłączone. Szczególnie dużo błędów popełnianych jest poprzez niewłaściwe połączenie ograniczników przepięć z systemem uziemienia. Mam tu na myśli długości i przekroje przewodów oraz ilość i jakość wykonanych połączeń wyrównawczych - o rezystancji uziemienia nie wspomnę ;)   

Wróćmy na chwilę do zagadnienia indukowania się przepięć w kablach i przewodach. Instalatorzy często bagatelizują konieczność powielania stopni ochrony ograniczników przepięć. Dla przykładu przyjmijmy założenie, że w rozdzielnicy głównej założony jest ogranicznik typu 1, 2 lub kombinowany (popularnie lecz błędnie nazywane B+C), a przy komputerze założona jest listwa antyprzepięciowa w którą wbudowany jest ogranicznik typu 3. Jeśli opisana powyżej ochrona przeciwprzepięciowa (rozmawiamy tylko o zasilaniu) ma być skuteczna, to długość przewodu od ogranicznika przepięć typu 1, 2 do typu 3 nie może przekraczać 10 m. Jeśli odległość liczona po przewodzie zasilającym jest większa niż 10 m należy pomiędzy ogranicznikami dołożyć ogranicznik typ 2. Jeśli w omawianej sytuacji nie dołożymy ogranicznika typu 2 to w przewodzie o długości powyżej 10 m może wyindukować się przepięcie którego wartość będzie zbyt duża, aby skutecznie mógł je ograniczyć typ 3 zamontowany w listwie przeciwprzepięciowej.

W związku z powyższym wykonanie skutecznej ochrony przeciwprzepięciowej nie jest proste, i na pewno nie da rady tego zrobić bez porządnego projektu wykonanego przez osobę znającą budynek, instalację oraz posiadającą doświadczenie w tego typu projektach.

Wracając do samych ograniczników przepięć.

Dobierając ogranicznik typu 1, 2 warto zwrócić uwagę na budowę takiego ogranicznika. Sugeruję wybierać ograniczniki, których konstrukcja typu 1 oparta jest o iskiernik (niestety są to droższe rozwiązania) oraz warto zwrócić uwagę na styk sygnalizacyjny do którego możemy podłączyć jakieś urządzenie, które powiadomi nas jeśli ogranicznik przepięć ulegnie uszkodzeniu. 

Abyśmy mogli zasugerować jakieś rozwiązania potrzebujemy więcej informacji np: układ połączeń sieci zasilającej, można znaleźć w warunkach przyłączenia lub dowiedzieć się u dostawcy energii elektrycznej będzie to jeden z układów: TN-S, TN-C, TT lub IT?

Kolejna sprawa dotyczy wartości prądów udarowych jakie dany ogranicznik ma odprowadzać a powiązane jest to z klasami ochrony odgromowej. Aby nie zanudzać przyjęto, że ograniczniki mogą odprowadzić udary o wartości 100, 75 lub 50 kA.

W związku z powyższym obecnie mamy zbyt mało informacji aby móc zaproponować jakieś rozwiązanie.

Podobna dyskusja była w poniższym wątku więc nie zaszkodzi zapoznać się z zagadnieniem: 

https://laczynasnapiecie.pl/pytanie/instalacja-odgromowa-czy-prawidlowo 

P.S.

Może się przydadzą artykuły napisane przez kancelarię prawną:

Zawód elektryka i odpowiedzialność za wykonanie instalacji elektrycznej – co

Umowa na wykonanie usług remontowych i budowlanych. Co powinna zawierać?

jak zwykle w takich przypadkach diabeł tkwi w szczegółach. O ochronie przeciwprzepięciowej i wszelkich zabezpieczeniach bardzo dużą wiedzę ma @Piotr Bibik i na jego blogu można się dowiedzieć naprawdę wielu rzeczy o zabezpieczeniach. Przeczytaj choć by ten artkuł https://www.napiecie.salama.pl/skuteczna-ochrona-przeciwprzepieciowa-jak-wykonac/ Bedziesz miał większą świadomość o zabezpieczeniach.