Dlaczego tak podłączono?

Prawdopodobnie dlatego, że monter miał fantazję i zignorował kolorystykę żył. To niestety częsta praktyka, zwłaszcza w instalacjach sprzed kilkunastu-kilkudziesięciu lat. Prawidłowo, należałoby pomierzyć napięcia i dojść do miejsca, z którego zasilany jest widoczny na zdjęciu przewód. Przy okazji, trzeba zwrócił uwagę na klasę ochronności, w której wykonano nową oprawę. Jeśli wykonano ją w I klasie ochronności, obowiązkowo należy do obudowy przyłączyć uziemiony przewód ochronny. Jeśli oprawa ma II klasę ochronności, obudowy uziemiać nie wolno. W załączniku grafika z symbolami odpowiednich klas :)

Trzeba by zobaczyć czy monter nie wykorzystał plafonu jako puszki łączeniowej dla włącznika i oczywiście zobaczyc co jest zerem a co fazą i zrobić jak się należy, żeby na przyszłość nie było zagwozdki

To jest podłączenie schodowki monter starej daty nie patrzył na kolory przewodów tylko podlaczal jak mu pasowało trzeba by było wlaczniki rozkręcić sprawdzić fazę zero i L żarówki  i podlaczyc jak należy

Najlepiej jeśli masz miernik sprawdź na przewodach napięcie  niebieski-czarny, powinno być ponad 230v. Masz jakieś dodatkowe lampy podpięte pod ten sam łącznik?

prawdopodobnie niebieskim leci do wyłącznika,a czarnym wraca.wygląda jak by zerem wyłączał lub nie zachowana kolorysyka tak czy inaczej jest nie poprawnie mimo że działa.Tak się kiedyś dawno robiło przecinało sie jedną zyłe przy żarówce a druga leciała do wyłacznika.

Narysowałem ci układ który najprawdopodobniej masz u siebie w domu. Robi się go zazwyczaj z wygody, ale mimo wszysto nie jest to bezpieczne ani zalecane.

Oprawa robi za puszkę połączeniową... Może nie wygląda są mieszane uczucia ale skuteczne jest dostęp do połączeń a nie w puszkach pot tapetą i boazeria lub panelami....

Instalator zaniechał kolory lub wykonał z oprawy puszkę łączeniową. Sprawdzić próbowką kable, później miernikiem i małą przedłużką z wyłącznikiem. Najlepiej wstawić puszkę w tym miejscu i wykonać połączenie jak należy.