Montaż tras kablowych - jak go przyspieszyć?

Przez lata wykonałem dziesiątki kilometrów różnych tras kablowych, ale na takie rozwiązanie jeszcze u nikogo nie trafiłem. OBO Bettermann, chciałoby się powiedzieć "dziękuję", ale powiem co innego, dlaczego tak późno? Przecież wspornik OBO Bettermann jest rewelacyjny i ułatwia życie.

Możliwości wspornika sufitowo ściennego OBO Bettermann

Większość wykonawców jest wzrokowcami, więc najpierw pokażę co można zrobić z tego, tak niewinnie wyglądającego wspornika, a potem napiszę kilka zdań, co w tym wsporniku metalowym jest godne uwagi.

Łącząc ze sobą dwa wsporniki stalowe, możemy uzyskać jeden z dwóch niżej pokazanych kształtów:

Jeżeli te kształty nie przemawiają do Twojej wyobraźni pokażę jak je można zastosować (OBO Bettermann, dziękuję za zgodę na użycie Waszych grafik).

Uchwyt sufitowo ścienny WDB L można zamontować do sufitu

lub ściany

Uchwyt sufitowo ścienny można również przymocować go w różnych konfiguracjach za pomocą prętów gwintowanych:

Czy teraz już wiesz, dlaczego uchwyty ścienno-stropowe WDB L tak mi się podobają?

Charakterystyka wsporników ścienno sufitowych OBO Betterman

Wsporniki ścienno sufitowe WDB L produkcji OBO Bettermann występują w trzech rodzajach materiałowych:

• FS czyli cynkowanie metodą Sendzimira
• FT czyli cynkowanie ogniowo-zanurzeniowo
• A2 czyli stal nierdzewna (materiał 1.4301)

W każdej wersji materiałowej wspornik ścienny WDB L występuje w kilku rozmiarach dedykowanych do różnych szerokości tras kablowych: 

Szerokość wspornika WDB L	Szerokość trasy kablowej
60 mm	50 mm
110 mm	100 mm
160 mm	150 mm
210 mm	200 mm
310 mm	310 mm
410 mm	400 mm

 

Jak wynika z przedstawionego zestawienia, wspornik ścienny WDB L występuje łącznie w osiemnastu wariantach (trzy wersje materiałowe po 6 szerokości w ramach każdej wersji), ale w praktyce najczęściej stosuje się dwa warianty materiałowe: na zewnątrz wsporniki FT cynkowane ogniowo i do wnętrza wsporniki FS cynkowane metodą Sendzimira.

Warianty wsporników ścienno sufitowych - dlaczego taki podział?

Warstwa cynku nanoszona na stal wykonywana metodą Sendzimira jest błyszcząca (ładna dla oka) i ma grubość około 20 µm, natomiast warstwa powłoki cynkowej naniesionej za pomocą metody ogniowo-zanurzeniowej jest szara, matowa i wynosi około 40 do 60 µm. Dzięki grubszej warstwie cynku produkty cynkowane metodą ogniowo zanurzeniową mają większą odporność przed korozją.

Wsporniki ścienno sufitowe WDB L wykonane z stali nierdzewnej A2 są (przynajmniej u mnie) bardzo rzadko stosowane, ponieważ spotkałem się z takimi rozwiązaniami w tunelach oraz przemyśle spożywczym (może jeszcze gdzieś się je stosuje, ale nie wiem gdzie).

Systemy tras kablowych z podtrzymaniem funkcji podczas pożaru

Poza kilkoma wyjątkami praktycznie w każdym obiekcie wykonywałem trasy PPOŻ, czyli nazywając fachowo systemy tras kablowych z podtrzymaniem funkcji. Dlatego, gdy tylko dowiedziałem się o nowych wspornikach WDB L, szukałem informacji czy mogę stosować je układając trasy z podtrzymaniem funkcji. 

Według informacji, jakie otrzymałem od OBO Bettermann, wsporniki ścienno sufitowe WDB L zostały przebadane w warunkach symulowanego pożaru zgodnie z normą DIN 4102-12. W wyniku przeprowadzonych badań wspornik WDB L uzyskał klasyfikację E30/E90.

Możliwe jest prowadzenie koryt kablowych wraz z kablami z podtrzymaniem funkcji w celu utrzymania ciągłości dostawy energii elektrycznej i przekazu sygnału w warunkach pożaru, przy zachowaniu rozstawu podpór do 1,5 m, zgodnie z warunkami wskaznymi w Krajowej Ocenie Technicznej CNBOP na zespoły kablowe OBO Bettermann.

Ponieważ pojawiło się określenie „zespoły kablowe”, uważam że należy wyjaśnić co ono oznacza.

Co to są zespoły kablowe?

Z doświadczenia wiem, że część instalatorów poszukując oszczędności, popełnia bardzo poważny błąd, który często skutkuje kłopotami przy odbiorze i najczęściej kończy się wymianą części podzespołów, co prowadzi do wzrostu kosztów. 

Instalatorzy Ci nie trzymają się projektu, ale samodzielnie z różnych względów podmieniają niektóre produkty, co może doprowadzić do poważnych kłopotów. W tym miejscu warto przytoczyć i omówić fragment aktualnie obowiązujących Warunków Technicznych w trasach kablowych:

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz.U. Nr 75, poz. 690)

tj. z dnia 17 lipca 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1422)

tj. z dnia 8 kwietnia 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1065)

(zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2351, Dz.U. z 2020 r. poz. 1608)

Na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. z 2018 r. poz. 1202, z późn. zm.2) ) zarządza się, co następuje:

§ 187 [Prowadzenie przewodów]

3. Przewody i kable elektryczne oraz światłowodowe wraz z ich zamocowaniami, zwane dalej "zespołami kablowymi'', stosowane w systemach zasilania i sterowania urządzeniami służącymi ochronie przeciwpożarowej, powinny zapewniać ciągłość dostawy energii elektrycznej lub przekazu sygnału przez czas wymagany do uruchomienia i działania urządzenia, z zastrzeżeniem ust. 7. Ocena zespołów kablowych w zakresie ciągłości dostawy energii elektrycznej lub przekazu sygnału, z uwzględnieniem rodzaju podłoża i przewidywanego sposobu mocowania do niego, powinna być wykonana zgodnie z warunkami określonymi w Polskiej Normie dotyczącej badania odporności ogniowej.

…

6. Zespoły kablowe powinny być tak zaprojektowane i wykonane, aby w wymaganym czasie, o którym mowa w ust. 3 i 5, nie nastąpiła przerwa w dostawie energii elektrycznej lub przekazie sygnału spowodowana oddziaływaniami elementów budynku lub wyposażenia.

7. Czas zapewnienia ciągłości dostawy energii elektrycznej lub sygnału do urządzeń, o których mowa w ust. 3, może być ograniczony do 30 minut, o ile zespoły kablowe znajdują się w obrębie przestrzeni chronionych stałymi samoczynnymi urządzeniami gaśniczymi wodnymi.

Co wynika z przepisów o prowadzeniu zespołów kablowych?

Badaniu poddaje się zespoły kablowe, czyli kable, przewody, koryta i drabiny kablowe, wsporniki, wysięgniki, kotwy i inne elementy mocowań. Badanie przechodzi więc konkretnie dobrany zespół elementów i na taki zestaw wystawiane są odpowiednie dokumenty. 

Jeśli np. trasy kablowe OBO przeszły pozytywnie badania z kablami firmy X, a kable firmy Y przeszły pozytywnie badania z trasami kablowymi firmy Z, to oznacza, że mamy przebadane i dopuszczone do stosowania dwa różne zespoły kablowe:

• Zespół kablowy OBO + kable firmy X.
• Zespół kablowy firmy X + kable firmy Z.

Jeśli jakiś instalator z jakichkolwiek powodów wymiesza produkty, czyli weźmie trasy kablowe OBO i kable firmy Z (zrobi zestaw, który nie był badany) to oznacza, że taki zestaw nie zostanie mu odebrany. I nie chodzi tu o to, że taki zestaw się nie sprawdzi, po prostu nikt takiego zestawu nie przebadał i nie stwierdził, czy tak zestawione produkty zapewnią w warunkach pożaru bezpieczeństwo polegające na tym, że przez wskazany w normie czasu dostawa energii elektrycznej nie zostanie przerwana.

W takim wypadku instalator będzie miał do wyboru dwie możliwości:

1. Wymieni zespół kablowy i kable na takie, które przeszły pozytywnie wspólne badania,
2. Na własny koszt przeprowadzi badania i jeśli dany zestaw uzyska wynik pozytywny (przejdzie badania) będzie mógł przedstawić komplet dokumentacji do odbioru prac.

Może udałoby się instalatorowi nakłonić producentów, aby pokryli przynajmniej część kosztów badań, ale uwzględnić należy czas. Każda inwestycja musi być oddana w określonym terminie, bo w przeciwnym razie wykonawcy grożą kary. 

Oczekiwanie na przeprowadzenie badań przez certyfikowane laboratorium może być na tyle długotrwałe (a wynik badania nie jest pewny), że i tak instalatorowi będzie bardziej opłacało się wymienić kable i zespół kablowy na takie, które mają wspólne badania i w świetle obowiązujących przepisów nazywane są zespołami kablowymi.

Wracając do wsporników WDB L, chciałem zwrócić uwagę na możliwości i popełniane błędy montażowe.

Montaż wsporników ściennostropowych WDB L

Warto zwrócić uwagę na szczegóły montażowe, jakie pokazuje producent wsporników ścienno sufitowych WDB L.

Czy zauważyłeś, że na poniższych zdjęciach producent wskazuje dwie możliwości montażu wspornika do sufitu? Uchwyt po lewej stronie zamontowany jest do sufitu w dwóch punktach (na dwie kotwy), a wspornik po prawej stronie zamontowany jest na jednej kotwie (lub kołku rozporowym).

Podczas montażu uchwytu WDB L do sufitu na jeden kołek lub jedną kotwę, zwróć uwagę, aby montażu dokonać w otworze znajdującym się bliżej środka wspornika sufitowego WDB L. 

Chodzi o prostą rzecz. 

Jeśli uchwyt ścienno-sufitowy WDB L przymocujemy do sufitu otworem montażowym znajdującym się na środku (patrz poniższy rysunek) i obciążymy go trasą kablową z przewodami, to na uchwyt działa siła wyrywająca go z sufitu w kierunku ziemi. Dzieje się tak, ponieważ punkt mocowania znajduje się na środku uchwytu (jest to prawidłowy sposób montażu).

Natomiast jeśli punkt mocowania na jedną kotwę byłby umieszczony przy krawędzi (patrz poniższy rysunek), to obciążony wspornik ścienny WDB L byłby wyginany (działałaby siła wypadkowa), która mogłaby doprowadzić do wyginania się wspornika, co poza nieciekawym efektem wizualnym (krzywa trasa kablowa) może doprowadzić do wyrwania kotwy z sufitu (działają dużo większe siły – ramię). Taki sposób montażu wspornika ścienno-sufitowego jest błędny.

Podobnie w przypadku montażu wspornika do ściany. W przypadku mocowania uchwytu sufitowego WDB L na jedną kotwę lub kołek rozpowrowy nie jest obojętne czy wykorzystujemy górny, czy dolny otwór montażowy). Montując wspornik WDB L do ściany, zawsze należy montować kotwę lub kołek przez otwór montażowy znajdujący się u góry wysięgnika, co zostało przedstawione na poniższym rysunku. 

Dzięki temu (po obciążeniu wspornika) na śrubę działa głównie siła ścinająca, a jeśli byłby wykonany błędny montaż do ściany (za dolny otwór montażowy), wówczas dodatkowo na punkt montażu poprzez ramię jakim jest bok wspornika ściennego na kotwę lub kołek rozporowy, działałaby jeszcze siła wyrywająca.

Niby oczywiste, a podczas prac ile razy widzę, jak inni wykonawcy popełniają podobne błędy.

Podsumowując, uchwyty WDB L stały się podstawowym elementem montażowym jaki wykorzystuję w swojej pracy. Wykorzystuję każdą okazję, by pokazywać i przekonywać do tego rozwiązania projektantów i kierowników budów, ponieważ to rozwiązanie znacznie ułatwia mi wykonywanie prac (oszczędzam czas).

W standardowym rozwiązaniu przedstawionym poniżej kable i przewody musiałem przewlekać pomiędzy mocowaniami.

Natomiast w tym rozwiązaniu na całej długości mam jeden bok trasy kablowej otwarty, przez co mogę dużo łatwiej wkładać lub dokładać kable i przewody zaoszczędzając czas.