Co to jest napięcie dotykowe i jakie może stanowić zagrożenie?

W praktyce, napięcie dotykowe to napięcie, które występuje, podczas gdy izolacja przewodu ulegnie uszkodzeniu w dwóch punktach przy jednoczesnym dotknięciu odsłoniętych części tego przewodu. W tej sytuacji jesteśmy ‘włączeni w układ’ i zostaniemy porażeni lub „kopnięcie” prądem, co stanowi zagrożenie elektryczne. Wartość prądu, która popłynie przez człowieka, jest zależna od czynników takich jak: rezystancja człowieka, warunki środowiskowe oraz wartość napięcia dotykowego. W zależności od tych czynników rezystancja dla płynącego prądu może wynosić powyżej 1 kΩ, wtedy są to warunki środowiskowe normalne oraz poniżej tej wartości, wtedy mówimy o warunkach zwiększonego ryzyka porażenia prądem elektrycznym. Dla warunków normalnych ustalono wartości napięcia dotykowego dopuszczalnego długotrwale, równą 50 V dla prądu przemiennego i 120 V dla prądu stałego. Napięcia te nie powodują wystąpienia szkodliwych skutków na organizm ludzki.

Wyróżniamy kilka rodzajów napięcia dotykowego:

• Napięcie dotykowe spodziewane – napięcie między dostępnymi jednocześnie częściami przewodzącymi, gdy części te nie są dotykane ani przez człowieka, ani przez zwierzę.
• Napięcie dotykowe dopuszczalne długotrwale UL (napięcie dotykowe spodziewane dopuszczalne) – największa wartość napięcia dotykowego spodziewanego, której nieograniczone utrzymywanie jest dopuszczalne w określonych warunkach oddziaływań zewnętrznych. W warunkach środowiskowych normalnych wartość UL wynosi 50 V dla prądu przemiennego i 120 V dla prądu stałego. W warunkach środowiskowych o zwiększonym zagrożeniu wartość UL wynosi 25 V i 12 V dla prądu przemiennego oraz 60 V i 30 V dla prądu stałego.
• Napięcie dotykowe rzeczywiste (napięcie dotykowe rażeniowe) – napięcie między częściami przewodzącymi podczas ich równoczesnego dotyku przez człowieka lub zwierzę. Wartość napięcia dotykowego rażeniowego może w dużym stopniu zależeć od impedancji ciała człowieka lub zwierzęcia mającego kontakt z tymi częściami przewodzącymi.

Przekroczenie dopuszczalnych wartości napięcia dotykowego może prowadzić do przepłynięcia przez nasze ciało prądu, którego wartość przekroczy 50mA, powodującego nieodwracalne zmiany w naszym organizmie, takie jak paraliż, a nawet śmierć. Aby zabezpieczyć się przed tym, należy:

• Wykonywać prace przy instalacjach elektrycznych przy wyłączonym napięciu
• Regularnie badać stan izolacji instalacji elektrycznych
• Stosować odpowiednią aparaturę ochronną
• Nie dotykać odsłoniętej części przewodu

W przypadku dostrzeżenia zniszczeń w izolacji należy skontaktować się z odpowiednio wykwalifikowaną osoba i pod żadnym pozorem nie zbliżać się do uszkodzonego okablowania, zwłaszcza jeśli nie posiada się odpowiedniej wiedzy oraz uprawnień.