Co to jest i jak działa ogranicznik przepięć?

Ogranicznik przepięć to urządzenie, które ma na celu uchronić naszą instalacje przed niechcianym - nadmiernym napięciem w gniazdku, które może spowodować uszkodzenie urządzeń elektrycznych w naszym domu, np. telewizor, sprzęt AGD, komputery, również systemy domowe (kamery, smart home etc.).

Wzrost napięcia (przepięcie) może być spowodowane wyładowaniem atmosferycznym (burza z piorunami) w sposób bezpośredni (uderzenie w dom) lub pośredni (uderzenie nieopodal, np w słup elektryczny), za wysokie napięcie dalej dostanie się do instalacji w domu).

Tak rozróżniamy typy T1 - wyładowanie bezpośrednie, T2 wyładowanie pośrednie.
 

Dodatkowo budowa wewnętrzna ogranicznika przepięć (SPD) może być różna: warystorowa, iskiernikowa, bądź kombinowana (warystor i iskiernik połączony szeregowo)

Warystor to spiek tlenków cyny i bizmutu, który ma właściwości nieliniowe  - to taki opornik (rezystor), który staje się przewodnikiem w przypadku podwyższonego napięcia, niestety w przypadku przepalenia się warystora, traci on swoje właściwości rezystancyjne, staje się zwykłym przewodnikiem.

Iskiernik to odpowiednia przerwa pomiędzy dwoma elektrodami, dzięki której, przeskoczy nam ładunek w przypadku zbyt dużego napięcia, mniej czuły na przepięcia.

Dlaczego różna cena?

- wielkość warystora  - większe warystory mogą wytrzymać dużo większy wzrost napięcia (trudniej je spalić)

- wykonanie spieku warystora, istnieją różne metody spiekania i zabezpieczania warystora przed utlenianiem się. (starzeniem)

- typ  - do każdego rodzaju przepięcia trzeba dobrać odpowiednio warystor bądź połączyć dwa równolegle. np T1 + T2

Ogranicznik przepięć - jak sama nazwa mówi ogranicza przepięcia. Czyli jest to urządzenie z którym w normalnych warunkach nic się nie dzieje. W przypadku gdy wystąpi przepięcie (wyładowanie atmosferyczne, lub inne zakłócenie w sieci) ogranicznik zaczyna przewodzić prąd do ziemi.

Przepięcie to najprościej mówiąc wzrost napięcia ponad maksymalną dopuszczalną wartość.  Takie nie odprowadzone przepięcie popali nam w domu większość podłączonych urządzeń. 

 Różnica w cenie zależy od budowy ogranicznika, można je podzielić na 3 rodzaje ;

iskiernikowe- iskiernik to dwie elektrody oddzielone od siebie powietrzem, gdy następuje wzrost napięcia ponad pewną progową wartość zapala się łuk elektryczny i prąd płynie przez powietrze(które normalnie jest izolatorem).  

warystorowe- warystor to element pół przewodnikowy, przy różnych napięciach ma różną rezystancję(opór). Przy wzroście napięcia ta rezystancja zmniejsza się i przez warystor zaczyna płynąć prąd - do ziemi. 

iskiernikowo - warystorowe  połączenie dwóch powyższych 

Takim sposobem poprzez ogranicznik przepięć - przepięcie jest oddawane matce ziemi, a nasze urządzenia nadal są sprawne. 

Warto też dodać że skuteczna ochrona przeciwprzepięciowa to nie tylko najdroższy ogranicznik, ale także: 

-Poprawnie wykonana instalacja LPS.

-Odpowiednio wykonane uziemienie.

-Poprawny montaż i podłączenie samego ogranicznika (odpowiednie przekroje).

-Wcześniejsze ograniczenie przepięcia - w naszym złączu kablowym nie powinno pojawić się przepięcie większe niż 4 kV. 

Czas pracy ogranicznika to ok 350 ms.( 0,3 s ) przy czym musi on odprowadzić w tak krótkim czasie ogromną ilość energii. 

Dobór odpowiedniego ogranicznika radzę zostawić projektantowi z uprawnieniami a nie monterowi który być może doradza tańszy bo on tak zawsze montuje i jeszcze się nic nie stało.

Czy jeszcze ktoś podejmie "rękawicę"?